Η ΡΕΒΙΘΙΑ
Η Ρεβιθιά είναι μονοετές, ποώδες, αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό το οποίο ανήκει στην υποοικογένεια των ψυχανθών. Θάμνος που δύσκολα ξεπερνά τα 70 εκατοστά, καλλιεργείται για τα σπόρια του τα ρεβίθια και ως κτηνοτροφή. Έχει την επιστημονική ονομασία Cicer arietinum – Ερέβινθος ο κοινός, Ερέβινθος ο κριόμορφος.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Η Ρεβιθιά είναι διπλοειδές είδος, με βασικό χρωμοσωμικό αριθμό 8. Έχει πασαλώδη κύρια ρίζα με περιορισμένο αριθμό πλαγίων ρίζων. Σε βαθιά εδάφη η κύρια ρίζα μπορεί να φτάσει σε βάθος 120-150 cm. Όπως αναφέρεται από τον Nielsen (2001) το ρεβίθι απορροφά νερό μέχρι και από βάθος 120 cm. Το 74-83% όμως της συνολικής ποσότητας του νερού που χρησιμοποιείται από το φυτό απορροφάται από τα πρώτα 50cm του εδάφους. Τα φυμάτια που σχηματίζονται στις ρίζες είναι λοβωτά.
Ανάλογα με τη γωνία που σχηματίζουν οι βλαστοί (κύριος βλαστός και διακλαδώσεις) με την κατακόρυφο, παρατηρούνται πέντε τύποι ανάπτυξης στα ρεβίθια: όρθιος, ημιόρθιος, ημιπλάγιος, πλάγιος και έρπον. Για την καλλιέργεια προτιμούνται ποικιλίες των δύο πρώτων τύπων, ώστε να διευκολύνεται η μηχανική συγκομιδή.
Πολλοί ερευνητές χρησιμοποιούν τους όρους: πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής βλαστός, προκειμένου να περιγράψουν την πορεία της διαμόρφωσης της φυτοστιβάδας του φυτού. Το ύψος των φυτών συνήθως δεν υπερβαίνει τα 60cm. Διαφορές μεταξύ των ποικιλιών παρατηρούνται και ως προς το ύψος από το έδαφος στο οποίο εμφανίζονται οι διακλαδώσεις.
Η ΑΝΘΗΣΗ
Το πρώτο πραγματικό φύλλο έχει 2-3 ζεύγη φυλλαρίων και καταλήγει σε ένα ακραίο φυλλάριο. Τα υπόλοιπα φύλλα εκφύονται μεμονωμένα από κάθε γόνατο και είναι διατεταγμένα επί του βλαστού κατ’ εναλλαγή. Έχουν συνήθως 11-13 φυλλάρια, τα οποία συνδέονται στην κεντρική ράχη του φύλλου με ένα μικρό μίσχο. Χαρακτηριστικό των φυλλαρίων είναι η οδοντωτή τους περιφέρεια. Στη βάση κάθε φύλλου υπάρχουν δύο παράφυλλα. Τα άνθη φέρονται μεμονωμένα και σπανιότερα ανά ζεύγη (ή τρία μαζί) πάνω σε ποδίσκους που εκφύονται από τις μασχάλες των φύλλων. Τα διπλά άνθη οφείλονται σε ένα υποτελές γονίδιο. Οι ποδίσκοι είναι κοντότεροι από το αντίστοιχο φύλλο. Το μήκος των ανθέων κυμαίνεται από 6 έως 13mm. Το χρώμα της στεφάνης είναι ρόδινο, ιώδες ή λευκό ανάλογα με την ποικιλία.
ΤΟ ΦΥΤΟ
Ο λοβός του ρεβιθιού είναι τριχωτός, διογκωμένος, με περγαμηνοειδή εμφάνιση. Το μέγεθός του ποικίλλει, αλλά είναι το χαρακτηριστικό του φυτού που επηρεάζεται λιγότερο από το περιβάλλον. Το σχήμα του λοβού περιγράφεται ως ρομβοειδές, ωοειδές ή επίμηκες. Σε κάθε λοβό περιέχονται ένας και σπανιότερα δύο ή τρεις σπόροι. Ο σπόρος φέρει ένα μικρό ράμφος (ακμή) και το σχήμα του είναι:
• γωνιώδες, με πιεσμένες τις πλευρές και μοιάζει με μικρογραφία κεφαλής κριαριού
• μικρογραφία, κεφαλής κουκουβάγιας και
• σχεδόν στρογγυλός, όπως του μπιζελιού.
Η επιφάνειά του μπορεί να είναι λεία, ρυτιδωμένη ή ανώμαλη. Το χρώμα του σπόρου είναι ένα σπουδαίο χαρακτηριστικό διάκρισης των ποικιλιών. Αναγνωρίζονται 21 διαφορετικά χρώματα και αποχρώσεις. Επικρατέστερα χρώματα είναι το λευκό, το κιτρινωπό, το κιτρινοκαφέ και το κοκκινωπό. Στα φύλλα, στους βλαστούς και στους λοβούς του ρεβιθιού υπάρχουν μικρές αδενώδεις τρίχες από τις οποίες εκκρίνεται μία κολλώδης ουσία, η οποία περιέχει διάφορα οργανικά οξέα με κυρίαρχο το οξαλικό οξύ. Λόγω αυτών των ουσιών, η χορτομάζα του ρεβιθιού δεν είναι πολύ ελκυστική για τα ζώα και μερικές φορές δρα τοξικά.
Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΡΕΒΙΘΙΑΣ
Το φύτρωμα της ρεβιθιάς είναι υπόγειο και η ανάπτυξή της συνεχής. Ο χρόνος της άνθησης εξαρτάται από το γενότυπο, τις θερμοκρασίες κάθε χρονιάς και τη φωτοπερίοδο. Βρέθηκε ότι τα γονίδια που ελέγχουν την πρωιμότητα άνθησης στο ρεβίθι είναι ευαίσθητα τόσο στη θερμοκρασία όσο και στη φωτοπερίοδο. Γενικώς η έναρξη άνθησης του ρεβιθιού καθυστερεί σε σχέση με άλλα ψυχανθή και σε ανοιξιάτικη σπορά παρατηρείται το Μάιο μήνα.
Στις περιοχές με μεσογειακό κλίμα, στις οποίες ανήκει και η χώρα μας, η διάρκεια της αναπαραγωγικής ανάπτυξης καθορίζεται από την έναρξη της άνθησης και την περίοδο έλευσης της ξηρασίας που σταματά την καρπόδεση. Συνεπώς πρώιμη άνθηση συνδυαζόμενη και με άλλα επιθυμητά χαρακτηριστικά, όπως πρώιμη καρπόδεση σε χαμηλές θερμοκρασίες, είναι δυνατόν να επεκτείνουν την αναπαραγωγική περίοδο και να αυξήσουν την απόδοση στις περιοχές αυτές.
Το ρεβίθι είναι αυτογονιμοποιούμενο είδος. Καθώς προχωρά η ανάπτυξη των ανθοφόρων οφθαλμών, τα νήματα των στημόνων επιμηκύνονται και γύρη από τους ανθήρες εναποτίθεται στο στίγμα. Η γονιμοποίηση γίνεται πριν ανοίξουν τα άνθη και έτσι η αυτογονιμοποίηση είναι ο κανόνας. Η ανθοφορία στο ρεβίθι είναι πλούσια, αλλά παρουσιάζεται σημαντικό ποσοστό πτώσης ανθέων και καρπών. Έτσι ο αριθμός των λοβών ανά φυτό κυμαίνεται από λίγους μέχρι πάνω από 1000. Η πορεία σχηματισμού ανθέων, ο συνολικός αριθμός παραγόμενων ανθέων, η συγκράτηση λοβών και το ποσοστό των ανθέων και των λοβών που απορρίφθηκαν βρέθηκε να ποικίλουν ανάλογα με την εποχή σποράς και την ποικιλία.
ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Τα ρεβύθια συγκαταλέγονται στην οικογένεια των οσπρίων και είναι ένα από τα παλαιότερα όσπρια που καλλιεργούνται από τον άνθρωπο. Από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι την Αίγυπτο τα ρεβύθια, τα κουκιά και οι φακές θεωρούνταν βασικές τροφές της εποχής. Κι όχι άδικα! Τα ρεβύθια είναι μια πλούσια πηγή πρωτεϊνών, υδατανθράκων, φυτικών ινών και πολλών βασικών μετάλλων και βιταμινών. Η παρουσία τόσων πολλών ζωτικής σημασίας θρεπτικών ουσιών, τα καθιστά ιδανική τροφή που μπορεί να παρέχει πολλά οφέλη για την υγεία, τα οποία συνοψίζονται παρακάτω.
Είναι μία από τις καλύτερες φυσικές πηγές πρωτεΐνης μεγάλης βιολογικής αξίας, ισάξιας του κρέατος, του γάλακτος και της σόγιας. Θεωρείται πλήρης τροφή για τον άνθρωπο και μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως το κρέας. Αποτελούν πλούσια πηγή φυτικών ινών. Οι φυτικές ίνες που βρέθηκαν σε αυτά τα όσπρια μπορούν να μειώσουν το επίπεδο της LDL χοληστερόλης καθώς και να σταθεροποιήσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Παρέχουν επίσης μια σημαντική ποσότητα μαγνησίου, η οποία είναι ευεργετική για την καρδιαγγειακή υγεία, καθώς βοηθά στην μείωση της αρτηριακής πίεσης. Είναι μια σημαντική πηγή φυλλικού οξέος, το οποίο βοηθά στη μείωση των επιπέδων ομοκυστεΐνης του αίματος. Η ομοκυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ, το οποίο σε υψηλά επίπεδα στο αίμα, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο. Μπορούν επίσης να βοηθήσουν στον έλεγχο της πείνας, εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας τους σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες. Αυτό με τη σειρά του, μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο στη διαχείριση του σωματικού βάρους. Μπορούν να συνδράμουν στην θεραπεία της οστεοπόρωσης.
Τα ρεβύθια είναι μια καλή πηγή ασβεστίου, δεδομένου ότι καταναλώνονται με τον φλοιό τους καθώς το 70% του ασβεστίου βρίσκεται εκεί. Λόγω της περιεκτικότητας τους σε μολυβδαίνιο, τα ρεβύθια συμμετέχουν στην αποτοξίνωση του οργανισμού από τα θειώδη άλατα, τα οποία χρησιμοποιούνται ως συντηρητικό σε προπαρασκευασμένες τροφές. Το μολυβδαίνιο αποτελεί συστατικό στοιχείο του ενζύμου που βοηθά στην αποτοξίνωση των θειωδών. Οι ευαίσθητοι άνθρωποι στα θειώδη άλατα, αντιμετωπίζουν μια σειρά σοβαρών συμπτωμάτων, όπως, αποπροσανατολισμός, ταχυκαρδία κ.ά.
Ως προς την κατανάλωση τους, τα ρεβύθια καταναλώνονται βραστά ή μαγειρευτά ως όσπρια, καβουρντισμένα ως ξηροί καρποί (τα γνωστά στραγάλια), γίνονται θρεπτικά άλευρα και μετά από επεξεργασία μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν υποκατάστατο του καφέ.
ΠΡΟΣΟΧΗ – ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ ΜΑΣ
Οι πληροφορίες που περιέχονται στην ιστοσελίδα μας έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας ή την επίσκεψη σε άλλον ειδικό της υγείας. (Με πληροφορίες από την Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια)